Warunkiem skutecznego leczenia jest wczesne rozpoznanie nowotworu. Tylko czerniak wykryty we wczesnym stadium jest w 100% wyleczalny.
Czynniki ryzyka:
- przypadek czerniaka w rodzinie
- jasna karnacja i włosy
- częsta ekspozycja na promienie UV,
- częste oparzenia słoneczne
- w dzieciństwie i w młodości przebyte oparzenia słoneczne
- częste seanse w kabinach UVA /solaria /
- zespół znamion dysplastycznych
- występowanie licznych znamion
Co powinno nas zaniepokoić na skórze?
- pojawienie się nowego znamienia, szybko rosnącego o wyglądzie innym niż pozostałe
- zmiana kształtu, koloru w obrębie istniejącego znamienia
- szybki wzrost
- krwawienie, długo nie gojąca się zmiana nie związane z urazem,
- zapalna obwódka wokół znamienia
- obrzęk, zaczerwienienie, uczucie swędzenia
- szybko rosnący guzek bez barwnika
- długo utrzymująca się zmiana ze strupem
Dermatoskopia zmian skórnych jest badaniem bezbolesnym i nieinwazyjnym, dzięki czemu nie istnieją przeciwwskazania do jej wykonania u pacjenta.
Czerniak – nowotwór złośliwy skóry
Czerniak to nowotwór złośliwy występujący u 5% białej populacji dotkniętej chorobami nowotworowym skóry. Z roku na rok zwiększa się liczba chorych, co może być związane z lepszą wykrywalnością raka. Czerniak należy do złośliwych nowotworów skóry .Szczyt zapadalności na tę chorobę przypada na około 7-8 dekadę życia. Statystyki wykazują, że prawdopodobieństwo rozwoju czerniaka maleje wraz z ciemniejszym kolorem skóry człowieka, ze względu na wysoki poziom melaniny w skórze.
Gdzie najczęściej lokalizują się czerniaki:
Czerniaki najczęściej występują na nogach, z przodu i z tyłu, oraz na plecach i karku Czerniak może pojawić się na skórze głowy, między włosami. Może też rozwinąć się w miejscach, które w niewielkim stopniu są narażone na kontakt z promieniami UV – nawet na pośladkach czy wargach sromowych. Czerniak może być nowa ZMIANA na skórze, ale też może powstać z już istniejącego zdrowego znamienia pod wpływem słońca lub światła UV stosowanych w solariach.
Czynniki ryzyka w przypadku czerniaka. Czerniak może powstać pod wpływem wielu czynników genetycznych i epigenetycznych.
Należą do nich między innymi:
- bardzo duża ekspozycja na szkodliwe promieniowanie UVA oraz UVB bez zabezpieczenia się wysokimi filtrami. Długotrwałe przebywanie na słońcu lub w solarium ma największe przełożenie na rozwój tego nowotworu.
- jasna karnacja i włosy, a także niebieskie oczy sprzyjają przekształcaniu się komórek melanocytów w komórki rakowe czerniaka. Największy odsetek populacji cierpiącej na czerniaka żyje w krajach skandynawskich.
- duża liczba pieprzyków na skórze, szczególnie gdy są wystawione na promieniowanie słoneczne.
- parzenia słoneczne.
- wiek – pomimo, że ryzyko wystąpienia czerniaka rośnie wraz z wiekiem, to ekspozycja na promieniowanie w młodości ma ogromne znaczenie w pojawieniu się nowotworu w wieku dorosłym.
- predyspozycje genetyczne, szczególnie mutacje w genie CDKN2A.
Im szybsze rozpoznanie czerniaka za pomocą dermatoskopii, tym szybsza kliniczna klasyfikacja zaawansowania tego nowotworu, a co za tym idzie, szybsza interwencja chirurgiczna lub farmakologiczna. Pobranie materiału biologicznego odbywa się dzięki biopsji - wycięciu zmiany i poddaniu do badania histopatologicznego
