Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest to przewlekła choroba zapalna skory, której objawami sa suchość skóry, świąt skory i charakterystyczny obraz zmian skórnych min zmiany wypryskowe - typowe miejsca zajęte na skórze. Rozpoczyna się zazwyczaj we wczesnym dzieciństwie, charakteryzuje się długotrwałym przebiegiem i tendencją do nawrotów,nawet po długim okresie bezobjawowym. Choroba ma podłoże genetyczne, co jest związane zarówno z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu
immunologicznego, jak i wadliwą budową naskórka.
U większości chorych na atopowe zapalenie skóry stwierdza się zwiększone stężenie immunoglobuliny E (przeciwciała klasy IgE ), a więc białka zaangażowanego w procesy alergiczne. Przeciwciała te skierowane są przeciwko m.in. alergenom zawartym w pokarmach (np. białku mleka krowiego, białku jaja kurzego, mące), alergenom unoszącym się w powietrzu (np. pyłkom drzew, traw, chwastów oraz roztoczom kurzu domowego, sierści zwierząt, pleśniom). Ważną rolę w wywoływaniu zmian skórnych odgrywają również układy hormonalny i nerwowy, a istotne znaczenie ma też stres, który może powodować nawet zaostrzenie stanu klinicznego.
AZS bardzo często współistnieje z innymi chorobami alergicznymi tj. alergia pokarmowa, wziewna i kontaktowa .U 40-80 % dzieci – AZS ustępuje przed 5rokiem życia, ale 20% utrzymuje się do wieku dorosłego, 65- 90 % pacjentów ma umiarkowane objawy, ale 1-2 % ciężkie. Dziedziczenie - gdy choruje 1 rodzic - to 30-50 % dziecko może mieć AZS, ale gdy choruje 2 rodziców -50-80 % . Niekorzystne czynniki to wczesny początek, kobieta, alergiczny nieżyt nosa, duży swiąd skory, astma, rozlegle zmiany.
Cechy charakterystyczne:
- silny świąd – nasila się wieczorem i nocą
- bardzo sucha skóra
- grudki na skórze
- zaczerwienienia
- pęcherzyki
- wypryski
- wysięk
- swędzące ranki
- łuszczenie skóry
Zmiany mogą się pojawiać się:
- na twarzy (policzkach) i szyi, płatkach usznych
- przy zgięciach rąk i nóg
- na owłosionej skórze głowy
- po wewnętrznej stronie kończyn
- na grzbietach rąk i stóp
- w cięższych przypadkach – na całym ciele.
Azs ma charakter zmienny – w pewnych okresach zaostrza się w innych jest łagodne .
Objawy AZS to: świąd skóry, charakterystyczne zmiany skórne i ich umiejscowienie w obrębie powierzchni zgięciowych kończyn,przewlekły i nawrotowy przebieg zapalenia skóry, osobniczy lub rodzinny wywiad w kierunku atopii, suchość skóry, rogowacenie mieszkowe, dodatnie wyniki skórnych testów punktowych wczesne pojawienie się pierwszych objawów chorobowych, zwiększone stężenie IgE w surowicy krwi, wyprysk rąk i stóp, wyprysk sutków, zapalenie czerwieni wargowej, nawracające zapalenie spojówek, zaciemnienie okolic oczodołów, rumień/zblednięcie twarzy, świąd skóry po spożyciu niektórych pokarmów, złe znoszenie wełny,nietolerancja niektórych pokarmów,biały dermografizm, czyliparadoksalna reakcja skóry, która u chorych na atopowe zapalenie skóry przejawia się tym, że po zadrapaniu skóra reaguje zblednięciem, a nie zaczerwieniem – co jest o wiele częstsze
Podstawa leczenia i profilaktyki to przywrócenie zaburzonej funkcji bariery naskórkowej:
- karmienie piersią do 3-6 miesiąca życia,
- unikanie tytoniu w ciąży
- unikanie alergenów zewn.
- unikanie czynników drażniących
- odpowiednia pielęgnacja skóry
=Odzież – luzna, przewiewna, bawełniana, unikanie ciemnych kolorów( barwniki . Nowa odzież uprać Unikanie bezpośredniego kontaktu z wełna ( dywany, swetry ), produktami zawierającymi lanolinę . Unikanie metalowych
części odzieży (może być alergia na metale), uwaga na nici srebrne i złote . Unikanie nadmiaru odzieży = nadpotliwosc wywołuje świąd skory
=Kosmetyki -pielęgnacja - unikanie środków do mycia barwionych, z konserwantami, wysuszających antybakteryjnych ( wysuszają skore ). Stosowanie nawilżających mydeł tzw srodków myjących do skory suchej/
wrażliwej / atopowej – z apteki. Nazwy to Synety, Emolienty np. Lipikar Synet z La roche posay,,Aderma - Xeracalm kostka . olejek, Aderma, Dexeryl, Emolium, Cetaphil emulsje do mycia, Dermedic
=Chemikalia – unikanie kontaktu z rozpuszczalnikami, farbami, lakierami, środkami odkażającymi, proszkami do prania, mydłami w płynie z dużych sklepów, Zalecanie pranie: płynami,proszkami do skory wrażliwej np. Yelp,
płatkach mydlanych do skory wrażliwej. Polecanie 2 cykle płukania, sama woda, bez płynów do płukania.
=AZS - zaostrzają - niewłaściwe mydła i detergenty, twarda woda, niska wilgotność, alergeny tj roztocza kurzu domowego,alergeny kontaktowe -nikiel, metale, pokarmy, stres, ogniska utajonego zakażenia – np.
laryngologiczne,stomatologiczne, ginekologiczne,,drobnoutsroje np. gronkowiec złocisty. Zaostrzać mogą tez : ząbkowanie u niemowląt, przeziębienia, zakażenia wirusowe np. opryszczka, miesiączka, stres .
Ważne dbanie o stan psychiczny chorego, Utrzymywanie stałej temperatury w domu ( wysoka zwiększa
wydzielenie potu, który drażni skore ) i wilgotności 45-50 % (niska drażni skore )
=Dieta- w zależności od stanu skory i chorób np. alergii pokarmowej, ważne jest karmienie piersią stopniowe
wprowadzanie pokarmów, unikanie alergenów pokarmowych np. orzechy, czekolada
Kąpiele- 5 minut - krótkie w niegorącej wodzie 27-30 st c – np. 1x w tyg ( woda zmywa warstwę ochronna skory i nasila świąd, Wycieranie delikatne - osuszanie skory, żeby nie drażnić skóry, krótkie paznokcie .
Systematyczna pielęgnacja skory - W zaostrzeniach : leczenie ( emolienty podrażniają czasami chore miejsca ) - tu sprawdzają się leki i emolenty, ew same leki . PO podleczeniu leki np co 2 -3 dni i emolenty. Po wyleczeniu
mycie i balsamy codzienne . !!!!! Regularne stosowanie środków nawilżających, odbudowujących uszkodzoną barierę skórną w AZS (tzw. emolientów).Emolienty zapobiegają utracie wody, suplementują składnikilipidowe, zatrzymują wodę w
naskórku, działają przeciwświądowo,przeciwzapalnie, immunomodulująco orazwpływają korzystnie na mikrobim skóry
